“Fotoğraf makinesinin kadının eline yakıştırılmadığı zamanlardı..” 1950’ler. 📸 Koruma kavramının henüz olmadığı, eski evlere bir an önce kurtulunması gereken harabeler olarak bakıldığı zamanlar. Lüks apartman hayatı çok modern ve çekiciydi. İşte böyle bir zamanda Türk evlerini derli toplu fotoğraflayan ilk kadın sanatçı oldu Perihan Balcı.Sadece fotoğraflamakla kalmadı yurt içi ve yurt dışında tanıtmak ve korumak için bir ömür verdi.
Bu amaçla 1976 yılında kurduğu ve Bakanlar Kurulu kararıyla “Kamu Yararına Dernek” ilan edilen Türkiye Tarihi Evleri Koruma Derneği’ni yaşatmak ve yönetmek, bu zorlu ve onurlu görev 2018 yılından bu yana bana nasip oldu.
Neden zorlu? Asıl görevimiz olan ülkemizde “koruma”nın zorluklarını bir yana bırakıyorum.
Perihan Hanım, kayıp bir yıkıntı halindeyken Bestekar Hamamizade Dede Efendi’nin evini tespit ettirir. Tüm maddi yetersizliklere karşı restore ederek ayağa kaldırır ve ülkemizin ilk Türk Müziği Müzesi olarak halkın hizmetine sunar. Bugün derneğimizin hizmet binası olan Dede Efendi Evi, müze ve kültür merkezi olarak faaliyetine devam etmektedir.
Fakat devletin derneğimize verdiği 33 yıllık tahsisat süresi bittiği için karşımıza ödenmesi zor miktarlarda kira ve borç çıkarılmaktadır.
Kamu yararına olan derneğimizin hiç bir ticari faaliyeti yok iken, elde edilen gelirlerin tümü, üzerine bizim de şahsi katkımızla bu kurum ve binanın ayakta tutulması, kültür faaliyetlerinin sürdürülmesi için harcanırken kendi inşa ettiğimiz evde borçlu ve işgalci olarak nitelendirilmek ruhumuzu acıtmaktadır. Derneğimizin binadan tahliyesi halinde bu müze evin çevremizi sarmış olan oteller ve restoranlar zincirinde eriyip gideceği muhakkaktır.
Ama biz yine de umutla ve azimle savaşımıza ve hizmetimize devam ediyoruz. Bu yüzden siz değerli dostlarımızın desteği, yanımızda olduğunuzu hissetmek bizim için çok önemli.
Arşivimizde bulduğum, derneğimizin ve Dede Efendi Evi’nin ne şartlar altında bina edildiğini anlatan 2009 tarihli bir gazete röportajını bugün sizle paylaşmak istedim.
Sevgiyle kalın.
Y. Mimar, Uğur Deniz Sökmen
Türkiye Tarihi Evleri Koruma Derneği Yönetim Kurulu Başkanı
